Οι παλιοί και γερασμένοι ανεμόμυλοι που βρίσκονται ολόγυρα στους ανεμόδαρτους λόφους των Τριπόδων, έχουν πάψει πιά να γυρίζουν από τα μελτέμια τα άσπρα τους πανιά. Μοναχικοί, αγνοημένοι και γερασμένοι ερημίτες, κάποτε επιτελούσαν το πανάρχαιο έργο τους και άλεθαν σιτάρι και κριθάρι.
Στην Ελλάδα η χρήση των ανεμόμυλων υπήρξε αρκετά εκτεταμένη, λόγω του πλούσιου αιολικού δυναμικού της χώρας. Κατά κανόνα στεγάζονταν σε κυλινδρικά, πέτρινα, διώροφα κτίρια. Στον επάνω όροφο βρισκόταν ο άξονας και το σύστημα μετάδοσης της κίνησης, ενώ στον κάτω όροφο γινόταν η άλεση και αποθήκευση των σιτηρών. Τα πτερύγιά τους ήταν πάνινα, 5-15 μέτρα σε μήκος και πλάτος το 1/5 του μήκους τους. Ένας ανεμόμυλος μπορούσε να αλέσει 20-70 κιλά σιτηρών την ώρα, ανάλογα με την ένταση και τη φορά του ανέμου.
Οι Τριποδιώτικοι ανεμόμυλοι αποτελούν μία ξεχωριστή μορφή της λαϊκής αρχιτεκτονικής και συνδέονται με την οικονομική και ιστορική εξέλιξη του χωριού μας. Χρησιμοποιούσαν την αιολική ενέργεια μέσω ενός ιστίου για την περιστροφή της μυλόπετρας. Ο άνεμος κινούσε το ιστίο και ένα μηχανισμό τροχών που έδινε κίνηση στις μυλόπετρες.
Οι μυλωνάδες τους, γέροι μα σιδεροκόκκαλοι ξωμάχοι, ασπρομάλληδες από τα χρόνια και την άχνη του αλευριού άνοιγαν τα δαρμένα από τους αέρηδες και τις βροχές μπαλωμένα πανιά τους και φυσούσαν από το μικρό παραθυράκι το βούκινο ώστε να ακούσουν οι χωρικοί και να πάνε στο μύλο τα αλέσματά τους. Όταν ο μύλος είχε αέρα και αλέσματα, γυρνούσε, και άλεθε και ο μυλωνάς ήταν μόνος, χωρίς συντροφιά, αποκοιμόταν σιγά-σιγά με το νανουριστικό τριζοβόλημα του γυρίσματος της μυλόπετρας και όταν εκείνη σταματούσε να γυρίζει, ο μυλωνάς έβγαινε από τον λήθαργό του. Πότε-πότε σήκωνε τα μάτια του στον κώνο της σκεπής με το βούτημα και έβλεπε τον ανεμοδείκτη που γύριζε ανάλογα με τον αέρα. Τότε έπιανε το χοντρό ξύλινο τιμόνι, το σφήνωνε σε μία εγκοπή του γύρου της σκεπής και τη γύριζε ολόκληρη πρός την κατεύθυνση του αέρα με αντένες, αξόνι, ροδέλα και κοφινίδα. Έτσι δεν είχε το φόβο ο μύλος να βρεθεί με τα ανοιγμένα πανιά κόντρα στον καιρό και να ανεμοσκορπιστεί.
Τα υλικά κατασκευής των ανεμόμυλων και της μυλόπετρας προέρχονταν από τον ευρύτερο χώρο των Κυκλάδων, λόγω της φύσης των πετρωμάτων (μάρμαρα, σχιστόλιθοι αλλά και ηφαιστειακά, όπως η 'μυλόμετρα' της Μήλου).
Συμφωνα με καταγραφή του 1991 οι αλεστικοί ανεμόμυλοι στις Κυκλάδες ήταν 644, με τους 7 από αυτούς να βρίσκονται στις Τρίποδες.
Μύλοι αξέχαστοι, χωριού μ΄αγαπημένοι Πέτρες, αδράχτια και σκεπές τραυματισμένα Ήμουνα κάποτε και γω, αυτού, κοντά σας -Εμμ. Μιχ. Δημητροκάλλης- |
Copyright:© 2010 Σύλλογος Τριποδιωτών Νάξου "Η Βίβλος" και Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Νέων